In september 2024 overhandigde Mario Draghi, voormalig president van de Europese Centrale Bank (ECB) en voormalig premier van Italië, aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een rapport over zijn persoonlijke visie op het toekomstige concurrentievermogen van de EU. Het Draghi-rapport bevat aanbevelingen voor de korte en middellange termijn om de economische uitdagingen binnen de EU aan te gaan en de economische positie van de EU in de wereld te versterken. Beci wil in Brussel gevestigde bedrijven informeren over deze uitdagingen en over hoe het rapport kan worden omgezet in een actieprogramma zodat zij hun expansiestrategie kunnen richten en ten volle kunnen profiteren van de geïmplementeerde maatregelen.
In januari presenteerde de nieuwe Europese Commissie het kompas voor concurrentievermogen, dat als doel heeft het rapport van Mario Draghi om te zetten in een routekaart. Dit initiatief biedt een strategisch kader als leidraad voor het werk van de Commissie. Het doel is dat Europa de plaats wordt waar de schone technologieën, diensten en producten van de toekomst worden uitgevonden, geproduceerd en op de markt gebracht en tegelijkertijd het eerste continent wordt dat klimaatneutraal wordt.
De afgelopen twee decennia heeft Europa het tempo van andere grote economieën niet kunnen bijhouden als gevolg van een hardnekkig verschil in productiviteitsgroei. De EU heeft alles wat nodig is om deze trend te keren, met haar getalenteerde en goed opgeleide arbeidskrachten, kapitaal, spaargeld en een interne markt, op voorwaarde dat ze snel de belemmeringen en structurele zwakheden aanpakt die haar tegenhouden.
Drie belangrijke actiegebieden: innovatie, decarbonisatie en veiligheid
In het Draghi-rapport werden drie transformatiegebieden geïdentificeerd om het concurrentievermogen te stimuleren waarbij het kompas een aanpak en een selectie van belangrijke maatregelen om elk van deze gebieden in concrete actie om te zetten definieert:
1. De innovatiekloof dichten:
De EU moet haar innovatiemotor stimuleren. Zij zal een klimaat creëren dat bevorderlijk is voor de groei van innovatieve start-ups, industrieel leiderschap in snelgroeiende sectoren op basis van geavanceerde technologieën aanmoedigen en de verspreiding van technologieën onder gevestigde bedrijven en kmo's bevorderen. In dit verband zal de Commissie “AI Gigafactories” en “Applying AI” -initiatieven voorstellen om de ontwikkeling en industriële toepassing van AI in belangrijke sectoren te stimuleren. Zij zal actieplannen presenteren voor geavanceerde materialen, kwantum-, biotechnologie, robotica en ruimtevaarttechnologieën. Een specifieke EU-strategie voor start-ups en scale-ups zal de obstakels aanpakken die hun opkomst en expansie in de weg staan. Een voorstel voor een nieuwe wettelijke regeling zal de toepasselijke regels vereenvoudigen, met inbegrip van aspecten van het vennootschapsrecht, het insolventierecht, het arbeidsrecht en het belastingrecht. Hierdoor zullen innovatieve bedrijven kunnen profiteren van één stel regels, waar ze ook investeren en opereren in de interne markt.
2. Een gemeenschappelijke routekaart voor decarbonisatie en concurrentievermogen:
Het kompas identificeert hoge en volatiele energieprijzen als een grote uitdaging en identificeert beleidsterreinen om de toegang tot schone en betaalbare energie te vergemakkelijken. Het volgende pact voor een schone industrie zal een concurrentiegerichte aanpak van decarbonisatie omvatten, met als doel de EU aantrekkelijk te maken voor de verwerkende industrie, ook voor energie-intensieve industrieën en schone technologieën en nieuwe circulaire bedrijfsmodellen te bevorderen. Een actieplan voor betaalbare energie zal de energieprijzen en -kosten helpen drukken. Daarnaast bevat het kompas op maat gemaakte actieplannen voor energie-intensieve sectoren zoals staal, metaal en chemie, die de ruggengraat vormen van het Europese productiesysteem, maar die in deze fase van de overgang het kwetsbaarst zijn.
3. Vermindering van overmatige afhankelijkheid en verhoging van de veiligheid:
Het vermogen van de EU om haar afhankelijkheid te diversifiëren en te verminderen, zal afhangen van doeltreffende partnerschappen. De EU heeft al het grootste en snelst groeiende netwerk van handelsovereenkomsten ter wereld, met 76 landen die goed zijn voor bijna de helft van de EU-handel. Om de toeleveringsketens verder te diversifiëren en te versterken, verwijst het kompas naar nieuwe soorten partnerschappen voor schone handel en investeringen om de wereldwijde toelevering van grondstoffen, schone energie, duurzame transportbrandstoffen en schone technologieën te helpen garanderen. Binnen de interne markt zal de herziening van de regels voor overheidsopdrachten de invoering van een Europese preferentie bij overheidsopdrachten voor kritieke sectoren en technologieën mogelijk maken.
Vijf horizontale katalysatoren voor concurrentievermogen
1. Vereenvoudiging:
De regelgevende en administratieve lasten zullen aanzienlijk worden verminderd. Procedures voor toegang tot EU-fondsen en administratieve besluiten van de EU zullen eenvoudiger, sneller en lichter worden. Het aangekondigde “omnibus”-voorstel zal de openbaarmaking van duurzaamheidsrapportage, due diligence en taxonomie vereenvoudigen. Het kompas heeft als doel de administratieve lasten voor bedrijven met ten minste 25% en voor kmo's met ten minste 35% te verminderen.
2. Vermindering van de belemmeringen voor de interne markt:
Een horizontale strategie voor de interne markt zal het bestuurskader moderniseren door belemmeringen binnen de EU weg te nemen en te voorkomen dat er nieuwe belemmeringen ontstaan. Normalisatieprocessen zullen sneller en toegankelijker worden, met name voor kmo's en start-ups.
3. Financiering van het concurrentievermogen:
De EU beschikt niet over een efficiënte kapitaalmarkt die spaargeld omzet in investeringen. De Commissie zal werken aan een Europese spaar- en investeringsunie om nieuwe spaar- en investeringsproducten te creëren, risicokapitaal aan te moedigen en de doorstroming van investeringen in de hele EU te verzekeren.
4. Bevordering van hoogwaardige vaardigheden en jobs:
Om ervoor te zorgen dat vaardigheden en de vraag op de arbeidsmarkt goed op elkaar worden afgestemd, zal de Commissie een initiatief presenteren dat gericht is op investeringen, volwassenenonderwijs en -opleiding, het behoud van vaardigheden, eerlijke mobiliteit, het aantrekken en integreren van gekwalificeerd talent uit het buitenland en de erkenning van verschillende soorten opleidingen om mensen de mogelijkheid te bieden in de hele Unie te werken.
5. Betere coördinatie van het beleid op EU- en nationaal niveau:
De Commissie zal een instrument voor de coördinatie van het concurrentievermogen opzetten, dat met de lidstaten zal samenwerken om de uitvoering van de gemeenschappelijke strategische doelstellingen van de EU te waarborgen, grensoverschrijdende projecten van Europees belang te identificeren en daarmee verband houdende hervormingen en investeringen na te streven. Een fonds voor het concurrentievermogen zal verschillende bestaande financiële instrumenten van de EU met vergelijkbare doelstellingen vervangen.
Als aanspreekpunt van het Enterprise Europe Network voor Brusselse bedrijven helpen Beci en zijn Enterprise Europe Brussels-experts bedrijven hun activiteiten binnen de Europese interne markt te laten groeien en ten volle te profiteren van de voordelen ervan.
Neem contact op met Beci - Enterprise Europe Brussels voor meer informatie of advies.
